Op 15 september 2001 betekende het resultaat van een ledenbevraging over de toekomst van de Volksunie (VU) het einde van de partij. Van bij de oprichting in 1954 drukte de VU mee haar stempel op de Belgische politieke geschiedenis. Als Vlaams-nationalistische partij ijverde ze voor een democratisch en sociaal Vlaanderen binnen een federaal België. Centraal in haar programma stond de Vlaams-nationalistische eis voor meer zelfbestuur, maar de partij kantte zich ook tegen de verzuiling, zette sociale thema’s op de agenda en kaartte als eerste de milieuproblematiek aan. In de jaren 1970 groeide ze uit tot de tweede partij in Vlaanderen, maar het Egmontpact (1977) zorgde voor controverse en dissidenties. Na een periode van herstel in de jaren 1980 volgde een geleidelijke neergang in de loop van de jaren 1990. De VU slaagde er niettemin in een groot deel van haar programma te verwezenlijken: met de overdracht van bevoegdheden naar de regio’s evolueerde België van een unitaire tot een federale staat. In 2001 viel de partij uiteen onder de druk van interne tegenstellingen. Bij een algemene ledenbevraging in de zomer van 2001 behaalde geen enkel van de drie concurrerende projecten (Vlaams-Nationaal, Toekomstgroep en Niet Splitsen) een meerderheid van de stemmen waardoor de naam en het logo van de Volksunie definitief van het politiek toneel verdwenen. De groep Vlaams-Nationaal rond Geert Bourgeois verzamelde de meeste stemmen en kreeg de leiding over de partijorganisatie die op 13 oktober werd omgedoopt tot de Nieuw-Vlaamse Alliantie.
20 jaar na het einde van de Volksunie wijdt het ADVN | archief voor nationale bewegingen een themanummer en een website aan het erfgoed van de partij. Sinds zijn oprichting in 1984 heeft het ADVN honderden meters erfgoed van de VU verzameld, van het omvangrijke centrale partijarchief tot een handvol nummers van ’t Leeuwke, het tijdschrift van VU-afdeling Muizen. In nummer 73 van de ADVN-Mededelingen, dat eind september in de bus valt bij de vaste abonnees en in oktober samen met nr. 7 van het tijdschrift LEO verspreid wordt, kan u meer lezen over de geschiedenis van de VU, het erfgoed in het ADVN en het historisch onderzoek dat op basis daarvan gevoerd wordt. Intussen kan u op deze website alle jaargangen van de partijbladen De Volksunie (1955-1965) en Wij, Vlaams-nationaal (1965-2000) doorbladeren, de inventarissen van het papieren archief en het fotoarchief inkijken en de eerste tv-uitzending van de Vlaams Nationale Omroepstichting (VNOS) bekijken.
Hebt u zelf nog vergaderverslagen, briefwisseling, lokale tijdschriften, affiches, foto’s of filmmateriaal, kortom erfgoed dat kan helpen om de geschiedenis van de Volksunie te schrijven? Aarzel dan niet om contact op te nemen met het ADVN. Hoewel de collectie al meer dan 200 archieven van mandatarissen, kaderleden en afdelingen bewaart, vertoont het nog vele hiaten. U kan een eventuele overdracht steeds aanbieden langs e-post of telefonisch op
+32 3 225 18 37.